Pinang Sirah Tampuak Part 12. Barajo ka Hati

 Iyur duduk tamanuang sapaningga Ijuih. Alah duo hari tigo malam samanjak Mala pai, hiduik Iyur sabana e indak tantu raso. Malam patang Iyur barasihan amak e datang ka inyo jo wajah sadiah. Amaknyo manangih ta isak-isak. Iyur tasintak, mimpinyo bajawek jo azan subuh. Setelah nyo pikia-pikia, sabana e ndak ado nan salah jo Mala do. Iyur se nan berang taruih manaruih ka anak gadihnyo tu. Mungkin sajak Mala lahia, amaknyo, amak gaek Mala iyo sabana gadang hati mandapek an cucu padusi. Baa lah ka indak, padusi iyo sabana sarik di keluarga mereka. Amak e surang padusi tungga babeleang, lahia Iyur surang pulo padusinyo. Amaknyo alah mulai takuik kok ka jadi keluarga punah, sia nan ka mawarisi harato pusako nan salamo ko nyo jago. Katiko Iyur malahian Mala, amaknyo sabana gadang hati. Mala ndak lapeh dari pangkuannyo do. Sampai-sampai Iyur maraso nan malahian anak memang inyo, tapi nan sabana baranak tu amaknyo, amak gaek Mala. Apolai sajaknyo manganduang si Titut, amaknya gadang hati, badoa banyak-banyak mudah-mudahan adik si Mala padusi lo. Ruponyo doa amaknyo mangkabua. Lahialah Titut. Sajak itu, nan Mala ndak buliah lapeh dari amaknyo do. Alasannyo maabehan duo anak ketek bukannyo gampang, mako e amaknyo maambiak alih perawatan si Mala sepenuhnyo. Mala bantuk jadi anak bungsunyo. Kadang Iyur sakik hati karano maraso amaknyo lebih memenintingkan si Mala dari inyo. Sagetek-sagetek Mala, sagetek-sagetek Mala, sadonyo punyo Mala, sadonyo untuk Mala. Bali ameh untuk Mala, si Tiitut dapek pulo tapi ndak sabanyak Mala. Bali kain baju untuk Mala, manyimpan pitih untuk ka baralek Mala, sadonyo Mala. Iyur maraso amaknyo indak adil antaro inyo jo Mala, antaro Mala jo Titut. Ado raso cemburu, ado raso sakik hati, sahinggonyo kadang berlaku indak adil lo ka Mala, sekedar malapehan sakik hatinyo lo ka amaknyo. 


Tapi kini, setelah amak gaeknyo maningga, Mala bantuak kahilangan semangat, banyak mamanuang jo baibo hati. Ado raso cemburu maliek Mala ba ibo hati ndak tabado bantuk kahilangan induk. Indakkah Mala sadar baso Iyur lah induknyo? Padiah. Tapi raso padih tu antah dima ka dikatoan. Iyur bukan siapo-siapo di hati Mala. Dek Mala induknyo amak gaeknyo, amak Iyur. Ka sia ka berang, ka sia ka ibo hati. Mancaliak Mala turun dari rumah, awal e raso ndak baa. Mungkin dek hati Iyur dikuasoi berang jo sakik hati. Babarapo jam setelah Mala turun dari rumah Iyur tamanuang. Rumah raso babeda, haniang jo kahilangan rononyo. Biasonyo Mala malam ko sibuk baraja di ruang tangah sambia badendang ketek. Inyo tanyo ka lakinyo baa lah si Mala, tapi nan abak si Mala hanok se. Dek lamo banyinyia, mulainyo mahariak,” kau mamilih anak atau laki kau? kok iyo, turunlah kau dari rumah ko, pai turuik anak gadih kau tu,” kiceknyo. Iyur hanok sambia mahapuih aia mato nan alah mulai mailia. Barusahonyo lalok, tapi indak bisa sapiciang juo. Pilih laki, takana anak. Pilih anak, pai laki, baa lah ka maagiah makan e. Baban sadang barek. Si Oyon namo e se nan gadang, tapi indak tantu karajo. Mala sadang sakola, Titut sadang sakola pulo. Raso ndak ka tadayuang surang biduk ko. Marangkuah raso ka dado, Iyur manyimpan tangih di dalam hati.


Takana-kana kicek Ijuih tadi. Abak si Mala ko barajo di hati surang memang. Jan kan Iyur, amak nyo acok makan hati mancaliak ulah minantu e nan kareh indak bakatantuan tu sajo. Kok karajo abak si Mala sabana garang jo rajin, tapi sagarang apo inyo bakarajo, sagarang itu lo muncuang e ka keluarganyo. Sakik hati tapi kadipangaan lai. Bak manjinjiang minyak panuh nyo baduo jo amaknyo madok ka abak si Mala ko. Si Oyon alah bano dek kanai hariak se sajak sa isuak. Sahinggonyo alah binga se paja indak jadi urang. Lai gadang juo tapi indak tantu padok se lai. Karajo salah ndak dikarajoan salah dek si Oyon. Tapi sampai bilo inyo ka mode itu? Sampai bilo Iyur kamanahan hati, makan hati ba ulam jantuang? Carito Abak si Mala ko ndak baagak ka urang kampuang, begana begini, tapi ndak ado  nan tahu baa tekanan batin Iyur salamo ko samanjak nyo nikah ka abak si Mala ko. Tapi bak kato si Ijuih, manga lo awak ka takuik di ateh rumah wak surang. Alah tigo anak, nan abak si Mala ko alun pernah mambuek an rumah lai do. Rumah gadang nan ditungguinyo kini tu dibangun dek abaknyo, diwariskan untuk inyo jo anak-anaknyo. Hati Iyur manggigia dek sakik maingek apo nan alah dipabuek dek lakinyo salamo ko. 


Tabayang Diyar datang ka rumahnyo mangabaan baa keadaan si Mala. Antaro ba syukur jo malu perasaan Iyur. Basyukur anaknyo lai disalamaikan urang nan elok. Kok basuo jo urang nan jaek mungkin alah dipasiang e si Mala ko. Malu sebab patuik e inyo nan datang ka rumah Diyar kalau memang inyo peduli ka anak gadihnyo. Tapi itulah, kok pai nyo mancaliak Mala, nan abak e ribuik ndak tamakan dek caruik kato-kato nan kalua kalau lah berang do. Bukan inyo sajo nan makan hati, si Titut jo Oyon trauma mancaliak e. Tapi baa ka baa, apopun resikonyo, nan kaba si Mala ko harus disampaian. Namuh atau indak namuh lah abak e si Mala ko manyalasaian masalah anak e, nan iko harus dikatoan untuk palapeh hutang sajo. Bialah siap makan malam beko dicubonyo mangicek ka abak si Mala. Mudah-mudahan lai elok se tarimo e beko, mudah-mudahan cuaca e sadang cerah, doa Iyur.


Pak Codot sadang mangguluang rokok nipah e setelah salasai makan malam. Titut maangkek piriang kumuh ka dapua. Oyon duduk tasanda di dindiang rumah dek kakanyangan. Iyur mamatuik matuik lakinyo. Kicek an, indak? kicek an, indak? batin e manimbang-nimbang. “Diyar kamari tadi,” kato Iyur mamulai hati-hati. Pak Codot  baranti mangguluang nipah e. Tatapan e tajam ka Iyur tando nyo ndak sanang jo pakabaran nan ka dikicek an dek Iyur. “Tu?” jawek Pak Codot pendek. 


Iyur mangumpuan keberanian. “Iyo nyo mangicek ndak mungkin si Mala tingga di rumah inyo lamo-lamo samantaro inyo ba anak bujang,”


“Kan alah jaleh den kicek an. Kok naik si Mala ko ka ateh rumah, aden nan turun dari rumah ko,” kato Pak Codot basitagang. Angin rumah alah mulai angek. Si Titut duduk di sampiang Iyur. “Titut kok pai abak, Titut ikuik abak,” kato Titut manambah runyam pikiran Iyur. 


“Tu ka dipadiakan sajo anak gadih mode itu? Awak nan ka buruk dek urang kampuang, anak gadih ba palapeh se mode itu. Lagian apo bana salah e si Mala ko. Nyo sekedar pai makan se jo si Sab tu nyo mah. Kok alah rusak anak awak dek e patuik juo lah mamberangan inyo mode itu.” kato Iyur.


“Apo bana salah e kicek kau? Harago diri den nan nyo serak an e di jalan dek anak jalang tu mah. Di bibia urang harago diri den dek parangai anak kau,” kicek Pak Codot kasa.


Iyur mamburansang. “Kau? Kau ko lawan e waang mah! Jan aden lo ka dipakau lai. Alah duo hari ko alah ba kau-kau se ka aden. Harago diri nan basabuik taserak, tu kini apo namo e tu? Harago diri wak nan sadang dienceang-enceang urang kampuang maliek anak gadih tingga di rumah urang. Itu sia? Ndak anak gadih sinan? ndak darah dagiang sinan? Alah sagaek iko, kana lah jo doso sagetek. Sabanta lai ka mati, nan elok-elok se lah nan ka pa buek.”


Pak Codot taparangah. Sa umua hiduik, sakali ko Iyur bakato sakareh itu ka inyo. “ Kok ndak nio kau manuruik an agak den, barangkek kau! Turuik dek kau anak kau tu.” Codot naik darah.


Mato Iyur merah sago, antaro sakik hati jo ibo hati. Tangan e alah mulai managang manahan hati. “Eh, jan aden lo nan ba usia dari rumah den. Sahalai papan juo ndak sato pitih jo jarih ang mambuek rumah do, aden lo nan waang usia. Salamo ko den anok se, den turuik an se kahandak hati ang nyo. Dulu maso hiduik makan hati mande den mancaliak kalakuan ang nan barajo di rumah ko, manjinjiang minyak panuh induk den manenggang ang, kini iyo ndak ado carito lai. Kok ka turun ang dari rumah ko turun bana lah. Kok ang suruh den mamilih, den pilih anak den. Kok ka waang agih sarak, jatuahan lah. Manga ciek, tigo bana sakali!” tantang Iyur.


“Mangicek juo kau, den tangani kau lai ko,” Pak Codot mararah.


“Cubo tampa dek ang! Lakek se tangan ang ka kulik den jadih, kantua polisi dakek dek den nyo,” suaro Iyur naik 10 oktaf. 


Galok mato, dek paneh hati, Pak Codot malayangan tangan ka Iyur. Oyon malompek manahan tangannyo. “Sakali pun jaan abak malakek an tangan ka amak den,” Oyon babisik ka abak e. “Pandai waang malawan kini ka aden?” rauang Pak Codot. 


“Alah tu bak. Abak manangani aden dari ketek, den padiaan Bak. Marasai dunsanak den dek abak duo hari nan lalu, den tahan hati den. Kini abak ka manangani amak den, yo indak do bak.” kato Oyon.


Iyur tapana mancaliak Oyon barani malawan abak e. “Jadih. Turun den malah dari rumah ko. Japuik dek kau anak kau. Den haraman maninjak rumah ko lai. Jatuh sarak den ka kau,” kato Pak Codot. 


Mandanga abak e manjatuhan talak, Titut marauang. “Abaaaakk….jan pai...jan tinggaan Titut. Bia Titut pai jo abak” Titut balari ka janjang manuruik abak e nan mulai turun. 


“Jan sampai lewat kaki kau dari pintu tu Titut,” pakik Oyon. “Kok lai ibo kau jo amak, baranti kaki kau malangkah!” Langkah kaki Titut tahanti. “Iko dek gara-gara Mala nan ndak tahu diuntuang tu. Kok ndak ba pacar-pacar e ndak ka pai abak do,” kato Titut manyumpahi Mala sambia ta isak-isak.


Aia mato Iyur luruh sapaningga Pak Codot pai. Oyon datang marangkuh bahu e. “Ssstt...amak...usah amak manangih. Alah maso e lo awak ka mode iko mah mak. Sampai bilo amak ka tahan kalakuan abak nan barajo ka hati tu ka amak tangguangan. Jan amak ragu. Oyon ado. Awak nan ka mangurehan amak beko. Jan takuik mak, rasaki ado se nyo.” Oyon ma umbuk amaknyo. “Bisuk pagi awak pai caliak Mala ka rumah si Sab tu. Awak salasaian masalah ko. Kok patuik dinikahan se inyo atau baa. Jan amak pikian bana. Bisuk awak urus,” kato Oyon maumbuak amaknyo. 


“Barek baban nan ditinggaan dek abak ang ka amak, Yon. Tahu bana abak ang awak indak badunsanak. Balaki si Mala, jo apo ka dikiak baban Yon.” ratok Iyur. 


“Kan alah awak kicek an ka amak. Beko ado se jalannyo. Rasaki e pasti ado. Jan amak pikian beko amak lo nan sakik. Sakik amak, taniayo kami batigo. Ka sia kami ka bagantuang lai?” umbuk Oyon.


Iyur maangguak an kapalonyo. Titut duduk di sampiangnyo ma isak-isak. “Sudahlah Titut. Jan manangih juo. Abak tu walaupun ndak tingga jo awak, kan Titut masih bisa manuruik e ka rumah bako Titut mah. Kalau taragak, bia diantaan dek da Oyon ka sinan,” kato Iyur. 


“Bisuk pagi wak ka rumah Si Sab, Yon. Baok adik ang balik ka rumah ko lu. Beko dietong lo, patuik dinikahan e atau baa,” kato Iyur sambia baranjak dari tampek duduknyo. Lutuik Iyur taraso goyah. Hari ko alah jatuh sarak ka inyo ciek. Satiok masalah pasti ado jalan kalua e, pikia Iyur. Nan jaleh disalamaik an dulu si Mala ko. Nan abak e etong kudian lo beko. Iyur manutuik pintu bilik. Rumah taraso batambah kosong. Mala ndak ado, kini abak e lo nan turun dari rumah lai. Iyur duduk di tepi kero. Apo nan tajadi, tajadi lah lai, pikia nyo.


BASAMBUANG


Comments

Popular posts from this blog

Pinang Sirah Tampuak Part 10. Hilang Gali dek Galitik, Abih Miang dek Bageso

Pinang Sirah Tampuak Part 6. Anau Manampa Sigai