Pinang Sirah Tampuak Part 11. Cadiak Indak Dapek Ditumpang

 Induk-induk langsuang bubar katiko Mak Iyur sampai di kadai Imaih. “Baa kok siang Ni Yur tibo?” sapo Imaih ramah. “Den manyasah jo manyapu rumah bagai dulu. Banyak karajo. Lai ado juo lauak lai Maih? ” tanyo Iyur. “Uni lambek bana tibo. Lauk jo ayam alah habis ni.” jawek Imaih. 


Sadang mamilih-milih sayua ka disamba, Ijuih, kawan konco palangkin Iyur tibo pulo ka kadai Imaih. “Apo nan ka kau samba, Yur?” tanyo Ijuih.


 “Ka manggoreang lauk dikinco jo patai rencana. Patai ado dikaik e dek Oyon sapuduang tadi. Eh sampai di kadai Imaih ko lauk alah habih diborong e dek urang sado e. Karambi lai ado ciek di rumah. Rencana ka den buek se gulai ampok-ampok agak sakapiang karambia, den buek se sambalado bada lai. Goreang karupuk sanjai kapatang adoh juo lai. Kau apo?” tanyo Iyur.


 “Sambalado jariang se nyo. Jariang tumbuh ado basuo di bawah batang e patang. Itu se den panggang lai. Ko mambali lado jintan jo bawang ha. Minyak tanak lai ado lo di rumah. Di giliang se lado jintan ko digalimangan jo jariang tumbuh tu. Didiruih jo minyak tanak beko. Dibaka se lauk asin ko. Diuwok se pucuk ubi jala beko jo buncih,” jawek Ijuih. 


“Ndeh, manjalejeh salero wak mandang e ni Juih ha. Nio lo wak samba buruk-buruk mode itu kalau lai ado jariang tumbuh mah. Ko samba goreang ka goreang se. Meak wak dek nyo,” Imaih manyolo ota induk-induk nan baduo tu lo.


 “Iyo baa lai. Apo nan ka disamba namoe e lai. Sado nan adoh se kini lai nyo Maih mode iko pandangaran ha. Nio jariang tumbuh kau? Di rumah den lai ado juo lai mah. Bia den agih kau gak sasamba. Japuik lah jo anak kau beko yo,” jawek Ijuih.


Imaih sanang hati. “Yo bana ko Ni Juih ha? Wak suruh anak wak japuik beko ha. Mokasi yo Ni.” Ijuih maangguak. 

“Maih, etong lah bara tuka den sado e.” kicek Iyur. “den iyo lo Maih. Samo se wak pulang kali Yur,” kicek Ijuih. 


Iyur jo Ijuih ko konco palangkin dari maso ketek-ketek e. Ndak ado nan bisa mamisahan mereka baduo ko do. Di ma ado Iyur, di sinan ado lo Ijuh. Sambia manjinjiang kantong asoi baisi tuka masing-masing, kawan baduo ko bajalan ba iriang-iriangan sambia maota. Tibo di muko rumahnyo, Ijuih mambasoan singgah ka Iyur. Iyur nan biaso batandang ka rumah Ijuih kalau indak pai manggaleh langsuang lah duduk di teras rumahnyo. 


“Jadi baa bana Mala ko kejadian e mako sarupo itu bana berang ayah e ka inyo?”, tanyo Ijuih ka Iyur. 

“Kan itulah. Ndak dapek nan ka dibaco wak parangai anak do. Kicek awak kok pai sakola juo e, kiro e alah pai bapacar pulo e ka Minang Plaza tu ha. Alah barose-rose bagai e baduo. Itu gadang e baru lu nyo alah bapole-pole e jo si Sab ko. Kok lai jo anak pak lurah e lai juo katuju dek ambo, iko manga lo pulo ko lah jo Si Sab tu. Antah sia urang gaek e, antah dima pandam pakuburan e. Baharato se indak rang gaek e do,” Iyur mulai mete-mete. 


Ijuih tagalak. “Baa lo kok berang ka anak. Awak labih dari itu parangai sari mah,”. Merah muko Iyur sakali. “Muda-mudi kini biaso se nyo Yur. Baru ka gadang lu nyo, alah pandai bapacar-pacar. Alah itu lo mode e zaman kini ka dipangaan lai. Anak urang sado e bapacar se nyo. Kini ko asa lai ndak rusak anak wak dek Isab tu, padia se lah. Si Mala ko kan lai sa ulah se nyo mah. Sab tu alah gadang urang e. Kayo kok ka indak inyo, manga lo kau sampai mancikaraui pandam pakuburan e. Nikah si Mala tu jo inyo, anak wak tingga e di rumah awak mah, indak juo ka di rumah urang gaek do. Barato kok ka indak e, ndak ka dibao e gai harato rumah rang gaek e tu ka rumah awak do mah. Kalau dek den, nio Mala ko, palakian se lai tamaik SMP ko. Kan alah 16 umua e mah. Manga disigi bana urang. Alah batangguang jawab e, tau laki-laki ko jo bareh sagantang, kain sacabik, alah tu. Payah mancari laki-laki nan elok ka dijadian minantu mah Yur. Sab tu dek den saulah se lo parangai e nyo. Den ko namuh e jo anak den ha, ndak ka maulak den do. Apo juo nan kau berangan ka anak kau tu lai. Anak elok laku mode itu. Kok dibandiangan jo anak den ha, antahs e lah. Naik gulo den dek kelakuan anak, alun kelakuan abak e lai,” curhat Ijui panjang leba. 


“Antahlah. Indak ka tuju se dek den Si Sab ko do,” jawek Iyur.


“Baa ndak ka tuju dek kau? Kan laki ndak kau nan ka mamakai do mah. Mala nan ka balaki. Itu nan ka tuju dek e ka dipangaan. Awak mancalik i se nyo mah. Zaman kini ndak bisa anak dipaso manuruik i kandak awak do Yur. Tu baa si Mala tu kini tu? Alah duo hari ko indak nampak e dek den manyasah di banda do mah. Biaso e den baduo-duo jo inyo di banda mambasuah piriang kalau nyo alah siap manyamba,” tanyo Ijuih.


Muko Iyur langsuang barubah mandanga Ijuih batanyo. “Kan dek itulah Juih ha. Hari si Mala ko pulang dijapuik e dek Oyon di Minang Plaza tu den berangan inyo. Ndak ado den kicek an ka abak e do. Kau kan tahu sorang se baa ayah e ko berang mah. Den dek maagak-agak itu juo. Kok marasai beko wak e kanai tanganan. Tapi antah dari ma ko lah kaba ko dapek dek abak e ko, baru pulang manyabik e lu nyo, rabik-rabik i e maimbau den jo Mala ko. Marasai paja kanai tanganan dek abak e ko. Habih lodang-lodang kaki e jo badang e ko dek rotan. Nyo tapuk e bagai paja ko. Iyo bana bantuk urang kasetanan e manangani anak e ko. Alah mintak-mintak ampun e, nyo tambah ciek lai. Ndak adoh nan talok mararai e do Juih. Siap tu nyo usia e si Mala ko. Ba takliq e ka aden. Kok nyo jajak e juo rumah dek Mala ko, jatuh sarak e ka aden.” kato Iyur.


“Ondeeeeh……..iyo bana indak mangarati den dek laki kau nan rajo angek garang tu do Yur”, kato Ijuih. “Ndak mancaliak jo ndak bisa manarimo kabanaran e do mah,” rutuk Ijuih. “Kama ka pai si Mala tu tu? Kok iyo lai tasuo e jo urang nan elok, kok indak? Kajadi apo anak kau Yur? Ndeh lai ka manyumpah aruh amak gaek e mancaliak anak cucu e mode itu,” 


“Tu ka manga den lai Juih. Kok den tahan Mala ko, turun abak e dari rumah, baa kicek den ka maagiah makan anak batigo tu. Kok manggaleh kain itu lo bantuk labo e nyo,” Iyur manjawek.


“Ndak turun lah e. Alun  tantu ka salamaik dek inyo wak lai do, Yur. Kama e ka pai, bara lamo e ka talok dek e. Bia ndak dicubo e na. Taraja e manangani anak tu, taraja e maagih agih takliq mode itu. Nyo urang tadorong kadok kanai mah Yur.  Dek den pado taniayo anak wak, bialah ndak pai abak e tu. Apo lo nan kau takuik an, baharato lai, barumah lai, alun ka mati kalaparan gai awak anak baranak nyo tinggaan e lai do. Dima Mala tu kini? Lai tau kau kama pai anak kau? Den kok tahu hari tu nyo usia e dek abak e, den baok e kamari mah.” kato Ijuih galigaman.


“Mala ko turun dari rumah mambaok tas e. Antah lai ba pitih e antah indak. Kiro e pingsan e di tapi jalan di muko rumah Diyar. Tu disalamaik an e dek si Sab ko. Malam tu juo tibo si Sab ko ka rumah mangabaan baso Mala ko di rumah e. Manyuruh japuik. Basikareh abak e ko indak namuh. Tarabo lo si Sab ko.” jaleh Iyur.


“Baa kok mode itu bana baranak e Yur? Kalau aden jadi kau, abak e tu nan den usia mah. Alun ilang sakik wak baranak lai do, ndak tau manau e baa anak e gadang do, pandai-pandai e ma usia. Ndak ka balaki den tak anti,” rabo Ijuih. “Tu lah kau turuik si Mala ko ka rumah Diyar tu?”


Iyur manggeleang. “Manga lo den ka pai kiin. Patuik e Diyar tu lah nan patuik e manuruik den ka rumah mangicek an baa si Mala ko di rumah e,” Iyur basikareh.


“ Manga lo Diyar tu ka manuruik kau. Kau lah patuik e manuruik Diyar tu. Kau nan seharus batarimo kasi ka inyo dek alah manyalamaik an anak gadih kau. Kok basuo jo laki-laki ndak elok, alah dipasiang e anak kau mah. Ka jadi a lah si Mala ko lai. Pai lah turuik. Tanyoan baa mesti e. Dinikahan se jo si Sab ko atau baa. Ndak bialah den kawani kau ka rumah e tu. Siap manyamba wak pai kiin ko,” usul Ijuih. 


“Ehh den maleh pai manuruik ka sinan mah Juih. Malu den dek urang,” tulak Iyur. Nyo tagak dari teras Ijuih, bajalan pulang. Ijuih tabik raman mancalik e. Indak talok diaja, rutuk si Ijuih. 


Siap manyamba, Ijuih pai batandang ka rumah Iyur. Tabayang dek nyo Mala. Ibo e mangana-ngana nasib anak gadih Iyur nan gadang tu. Ijuih tahu baa marasai Mala diperlakukan dek amak jo abak nyo. Ijuih ko sayang ka Mala ko sadari ketek, di tambah dek tingkah laku e lok, indak banyak kicek, sopan iyo pulo. Indak samo Mala ko jo parangai gadih nan samo gadang jo inyo di kampuang ko do. Takana itu Ijuih mamantapan hati e ka rumah Iyur. Kok lai bisa juo Iyur ko diagiah kabanaran. 


Iyur sadang mangacau-ngacau samba tiko Ijuih sampai ka dapua e. “Alah masak gulai e rang rumah?” garah Ijuih ka Iyur. “Alun lai. Manguku karambi lo lu. Disuruh dek wak Titut ko manolongan mangarejoh karambia, ndak namuh e do. Nyo gilo babadak ka babadak se di ateh rumah,” Iyur mulai mangomel. “Ado si Mala di rumah indak mancubo maresek pariuk kau doh Yur,” kicek Ijuih. Iyur tahaniang se lai. Ndak lamo gulai campua-campua Iyur masak. Dari muko rumah tadangalah urang maucap an salam. “Waalaikum salam,” jawek Ijuih mancaliak ka muko. Takajuik Ijuih mancaliak Diyar tagak di janjang rumah. “Sia?,” tanyo Iyur. “Diyar,” jawek Ijuih babisik dari jauh. “Suruhlah e naik,” kato Iyur pulo. 


“Naiklah, Yar. Iyur sadang di balakang. Samba e sadang tajarang bana ru. Tapi alah hampia masak lai. Duduk lah lu Yar. Den baru datang lo kamari ru, biasolah pai batandang.” kato Ijuih manyuruh Diyar duduk. “Baa kaba Mala?” tanyo Ijuih. 


Diyar agak tasentak, ndak manyangkonyo Ijuih mananyo langsuang mode itu. “Lai alah cegak damam e,” jawek Diyar pendek. “Ambo baru mandanga lo carito e dari Iyur lu. Baa lah lai, kadang awak ko gaek se nan lai, aka kurang juo baru lai,” kato Ijuih.


Diyar galak sengeang se. Takuiknyo berkomentar agak banyak. Indak lamo Iyur kalua dari dapua sambia mambaok teh jo baki. “Minumlah, Diyar.” kato Iyur. “Tarimo kasi,” kicek Diyar pulo. “Ambo kamari mangabaan baa si Mala, Yur. Alah duo hari inyo di rumah. Nan Mala alah bacarito. Dek mamang tarabo, alah mode itu kejadian e. Kok ka disalahan, antah ma kadisalahan. Kini ko ambo kamari mancari jalan elok. Dek ambo indak baa Mala tingga di tampek ambo daripado nyo pai indak tahu tujuan. Anak gadih lah namonyo tantu cameh awak. Mala ko raso ka jadi ganti anak gadih dek ambo. Cuma itu lo nyo. Ambo ba anak bujang. Lamo Mala di rumah ambo tanpa ado ikatan tantu sumbang dicaliak urang. Ciek lai, lamo-lamo tantu hilang juo gali ko dek galitik, Yur. Itu bana nan ambo takuik an. Nan anak ambo alah mangicek bahaso inyo ndak ka lari dari tangguang jawab. Nan dek Mala lai ka tuju pulo anak ambo. Tantu ambo kamari mancari Iyur ka mangicek an iko.” 


“Ambo indak bisa manga-manga do Diyar. Apo bana lah kadayo ambo. Abak e alah mode itu mangicek.” kato Iyur. “Ambo kamari bedo, tapi nan Mala ko salah pulo. Alah jaleh mode itu abak e nyo buek e juo parangai,” sasa Iyur.


“Kini ndak itu do. Awak cari jalan nan elok. Kok manuruik ambo, kok lai nyo samo-samo ka tuju, daripado sumbiang kicek urang ka awak, bialah dinikahan sae si Mala jo si Sab ko. Kok indak ka nikah di rumah ko, di rumah Diyar se lah nikah e. Kok ndak ka baralek indak lah. Nikah se dulu kan elok juo di pandang urang. Kok alah elok abak e beko, diparalek an lo lah Mala ko bia ndak manjujuang suntiang lo agak sagetek wak e,” Ijuih manyolo. 


“Dek ambo sapandapek jo Ijuih. Kok patuik e tu iyo di siko nikah e si Mala ko. Tapi dek abak e alah mambuang kicek mode itu, bialah di rumah ambo sajo. Dek ambo dima nan ka elok sae nyo. Kok urang kampuang nan ka dibaco, urang ko ka mangicek juo nyo,” kato Diyar.


“Tantu ambo paiyoan dulu ka abak jo uda e,” jawek Iyur. “Eee apo juo nan ka ba paiyoan ka abak e tu lai. Alah diusia e anak, tando ndak nio baranak e tu do,” jawek Ijuih lameh. “Kini awak mambuek keputusan lai. Nan utang e bialah ndak dibayia e ka anak e. Nan utang awak ka anak awak dilansaian. Indak dapek jo nan gadang, jo nan ketek baban ko diangkek. Indak bisa diangkek, dielo gai,” jawek Ijuih lameh mandanga jawek Iyur nan engak-engak tangguang tu.


“ Sapatuik e tu dikicek an juo nyo Juih. Baa ka baa, buruk baik e Uda Codot kan abaknyo juo. Hutang awak mangicek an, baa gurenah e tantu tapulang dek baliau lai. Jadih molah. Nan ambo manunggu kaba dari Iyur. Kok bisa capek rancak bana. Kini ambo pulang lah dulu. Anak-anak urang tu baduo se di rumahnyo. Walaupun inyo alah gadang-gadang, sengoh juo ambo maninggaan e baduo se di rumah. Setan ko ma lah awak ka tahu. Ambo pamit dulu yo Yur, Juih. Assalamaualaikum,” kato Diyar. Hati Diyar taraso lapang manuruni janjang rumah. 


“ Baa pangana kau kini, Yur?” tanyo Ijuih. “Kini si Diyar alah manuruik kau. Nan punyo anak gadih awak, tapi inyo nan manuruik kau kamari mangabaan baa si Mala ko. Patuik e kau nan ka sinan.”


“Itulah. Baa lah kicek den ka abak si Titut ko beko ha. Beko alun awak manyabuik apo masalah e lai do, mandanga namo si Mala ko se mamburansang wak e. Bialah den cubo juo beko. Kok baa lah kejadian e. Jo Oyon tu paralu juo den mangicek,” jawek Iyur.


“Iyolah. Kok baitu pulang lah den lu. Den ka maasak jawi den ha. Tadi den kabek an di dakek rumpuang aua, lai ndak ko lah tagarabek e,” kicek Ijuih.


“Iyo. Ndak kamambao gulai kau agak sa salada Juih. Ndak jadi den buek sakapiang karambia do. Duo kapiang den buek jadi e. Banyak mah, ndak ka abih gai dek den do. Baok lah,” kato Iyur sambia baranjak ka dapua.


“Den ka mambao se apo salah e nyo. Doa panulak rasaki ndak ado do mah,” Ijuih tagalak. “Agih kaba den baa kicek abak e si Mala yo, Yur. Nan anak awak, awak salamaik an,” kicek Ijuih. Iyur maangguak. 


BERSAMBUNG


Comments

Popular posts from this blog

Pinang Sirah Tampuak Part 10. Hilang Gali dek Galitik, Abih Miang dek Bageso

Pinang Sirah Tampuak Part 6. Anau Manampa Sigai